Wat is regeneratieve landbouw?
Regeneratieve landbouw is meer dan een manier van boeren; het is een duurzame benadering die de natuur als uitgangspunt neemt. In plaats van de bodem uit te putten, zoals bij conventionele landbouw vaak gebeurt, richt regeneratieve landbouw zich op herstel en verrijking. Dit betekent een levende bodem met meer voedingsstoffen, een divers ecosysteem en een betere waterhuishouding.

Regeneratieve landbouw heeft veel raakvlakken met kringlooplandbouw, een landbouwvorm waarbij kringlopen zoveel mogelijk gesloten worden. Dit betekent dat reststromen, zoals mest en gewasresten, opnieuw worden ingezet om de bodem te voeden en dat er slim wordt omgegaan met natuurlijke hulpbronnen.

De principes van regeneratieve landbouw
Boer Jan heeft in de loop der jaren geleerd dat succes in de landbouw niet alleen gaat over wat je eruit haalt, maar vooral over wat je erin stopt. Regeneratieve landbouw kent een aantal kernprincipes die bijdragen aan een veerkrachtiger landbouwsysteem:

Principe 1 – Organische bodemverbeteraars
In plaats van kunstmest en chemische bodemverbeteraars, gebruiken ze in de regeneratieve landbouw compost, mulch (een laag organisch materiaal zoals stro, bladeren of houtsnippers die de bodem bedekt en beschermt) en groenbemesters. Zo wordt de bodem gevoed en verrijkt met organisch materiaal. Dit zorgt voor een gezonde bodemstructuur.

Principe 2 – Minimalisatie van bodembewerking
Minimalisatie van bodembewerking houdt in dat de bodem zo min mogelijk wordt bewerkt, waardoor de natuurlijke structuur behouden blijft. Dit betekent dat boeren minder ploegen, spitten of frezen, zodat het bodemleven, zoals schimmels en bacteriën, niet wordt verstoord. Door het ploegen te beperken, vermindert de afbraak van organische stoffen. Zo krijg je een veerkrachtige, vruchtbare bodem die beter water vasthoudt en voedingsstoffen behoudt. En dat zorgt er weer voor dat de bodem gezonder blijft voor toekomstige gewassen.

Principe 3 – Diverse gewassen
Net zoals in een gezond bos waarin verschillende soorten planten samenleven, wisselt Jan zijn gewassen af en combineert hij soorten die elkaar versterken. Door diverse gewassen te telen, worden natuurlijke plaagbestrijders aangetrokken. Denk aan lieveheersbeestjes die bladluizen bestrijden of bepaalde kruiden die insecten afstoten die schadelijk kunnen zijn voor de gewassen. Deze natuurlijke samenwerking helpt de gezondheid van de gewassen te verbeteren zonder het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen. 

Principe 4 – Beweiding met dieren
Bij beweiding met dieren grazen de koeien in rotatiesystemen, waarbij ze dagelijks naar andere percelen met langer gras worden verplaatst. Door de hoge veedichtheid wordt het gras op natuurlijke wijze ingetrapt. Hierdoor komt het gras op de grond en voedt dit op een natuurlijke manier het bodemleven. Dit proces zorgt ervoor dat organisch materiaal, zoals grasresten, mest en wortels, in de bodem terechtkomt en wordt omgezet in voedingsrijke compost. Na het beweiden krijgt het gras voldoende tijd om te herstellen en op te laden voor de volgende ronde.  Dit past binnen het principe van kringlooplandbouw, waarbij reststromen uit de ene schakel, zoals mest, worden gebruikt om een andere schakel te voeden, zoals de bodem.

De voordelen van regeneratieve landbouw
Regeneratieve landbouw is geen proces dat binnen een paar weken resultaat oplevert. Het duurt wel even voordat je de voordelen ervan terugziet. Toen Jan begon met deze methode, was hij sceptisch over de lange-termijn effecten. Maar nu, jaren later, ziet hij de voordelen duidelijk: de bodem is gezonder, het ecosysteem is diverser en de opbrengsten zijn duurzamer. Door het herstel van de bodemstructuur en het gebruik van deze organische techniekend, is de landbouw milieuvriendelijker geworden en financieel stabieler op de lange termijn.

Hoe kan regeneratieve landbouw worden toegepast?
Regeneratieve landbouw is niet alleen voor grote boeren zoals Jan, maar ook voor kleine boeren en zelfs moestuiniers. Door simpele stappen te zetten zoals het gebruik van bodembedekkers, wisselteelt en minder chemische middelen, kan iedereen bijdragen aan een gezonder ecosysteem.

Boer Jan kiest voor regeneratieve landbouw, een duurzamere manier van voedselproductie, waarin de natuur en de boer samenwerken. Wil je zelf bijdragen? Kies dan voor producten van regeneratieve boerderijen of pas kleine veranderingen toe in je eigen tuin. De toekomst van onze landbouw begint met de keuzes die we vandaag maken.

———————————————————————————————————————————————————————————-

Bij De Buurman geloven we in de kracht van lokale en duurzame initiatieven. Veel van onze Lokale Helden gebruiken al één of meerdere principes van regeneratieve landbouw in hun dagelijkse praktijk. Lees de verhalen van onze Lokale Helden hier.